Zajęcia fakultatywne

Wraz ze zbliżającym się końcem roku odbyły się ostatnie zajęcia fakultatywne w semestrze zimowym dla studentów kierunku lekarskiego WUM prowadzone przez Fundację WHD. Nasz weekend upłynął pod znakiem warsztatów z przekazywania trudnych informacji pacjentom i ich rodzinom oraz wykładu dotyczącego negatywnego aspektu pracy lekarza – wypalenia zawodowego.

Sobotę rozpoczęliśmy od podzielenia się na trzy grupy – każda składała się ze studentów, lekarza i psychologa. Po podziale nastał czas najciekawszej, praktycznej części zajęć. W małych grupach mieliśmy okazję sprawdzić się jako lekarze w bardzo trudnej sytuacji – przekazywaniu niepomyślnych informacji swoim pacjentom.

Każdy z nas mógł się zgłosić do roli medyka lub pacjenta. Student, który zgłosił się do jednej z ról, dostawał kartkę z zarysem sytuacji w jakiej znajduje się grana przez niego osoba. W przypadku pacjenta sytuacją taką mogła być wizyta u lekarza z powodu złamanej nogi na nartach, a w przypadku lekarza przekazanie informacji, że nie jest to zwykle złamanie, a nawrót choroby nowotworowej.

Lekarz, w którego postać wcieliłem się, miał poinformować pacjentkę, że jej dziecko cierpi na zespół Edwardsa. Powiedzenie prosto w oczy drugiej osobie: „Niestety, mam dla Pani złą wiadomość – Pani dziecko jest śmiertelnie chore” nastręczało mi sporo kłopotu, mimo że wiedziałem, iż cała sytuacja jest fikcyjna, a naprzeciw mnie siedzi koleżanka ze studiów, a nie kobieta w ciąży. Trudno mówić w takiej chwili rzeczowo i opanować swoje ciało tak aby nie gestykulowało niepotrzebnie. Bardzo duży wpływ na nasz przekaz ma komunikacja niewerbalna – słusznie zwracano nam uwagę abyśmy nie kręcili się na krzesłach i utrzymywali kontakt wzrokowy z pacjentem, a nasza postawa była otwarta. W sytuacji stresowej mowa ciała może być wyrazem stresu i zakłopotania lub spokoju i zdecydowania.

Poza gestykulacją mogliśmy poćwiczyć wysławianie się. Rzeczowe, wyraźne przekazanie informacji pacjentowi wraz z upewnieniem się, że zrozumiał wszystko co powiedzieliśmy, ma kluczowe znaczenie w procesie uzyskiwania jego świadomej zgody na dalsze postępowanie. Co ważne – nie należy mówić cały czas, zasypując chorego gradem słów. Warto robić pauzy, dzięki czemu pacjent ma chwilę czasu na przyjęcie trudnych wiadomości, zadanie pytań, przedstawienie swoich wątpliwości.

Po każdej odegranej scence mieliśmy chwilę czasu na dyskusję. Mogliśmy podzielić się swoimi uwagami dotyczącymi całej sytuacji, która została odegrana, a „aktorzy” mówili o emocjach im towarzyszących w trakcie grania. Ponadto obecni na sali psycholog i lekarz przekazywali nam co w scence poszło dobrze, a nad czym musimy jeszcze popracować.

Niedzielny poranek rozpoczęliśmy od wykładu dr. Dangla dotyczącego wypalenia zawodowego wśród lekarzy. Niestety, nasza grupa zawodowa ze względu na specyfikę  pracy i przewlekły stres jest w dużym stopniu narażona na to zjawisko. Depersonalizacja pacjentów przez lekarza, poczucie braku sukcesów i satysfakcji z pracy, rozczarowanie zawodem oraz wyczerpanie emocjonalne – to elementy zespołu „burnout” (czyli wypalenia zawodowego), które mogą prowadzić nawet do samobójstwa.

Potrzebna jest wiedza na temat profilaktyki, która obejmuje m.in. higienę emocjonalną (czyli umiejętność radzenia sobie z negatywnymi emocjami), asertywność i dbanie o siebie. Warto mieć również wsparcie w rodzinie, która pomoże z przezwyciężeniem ciężkich chwil spowodowanych konfliktami w miejscu pracy. Po wykładzie przyszedł czas na film, w którym o swoich doświadczeniach z wypaleniem opowiadali nam lekarze z fundacji WHD.

Na sam koniec niedzielnych zajęć podsumowaliśmy cały fakultet prowadzony przez WHD. Wielu z nas opowiedziało o tym czego się nauczyliśmy i co jeszcze można zmienić w formie fakultetu tak, aby studenci na przyszłych zajęciach mogli z nich jeszcze bardziej skorzystać. Budynek przy ul. Agatowej opuściliśmy bogatsi w wiedzę, której nie zdobylibyśmy w murach naszej Alma Mater. Wiedzę, która sprawi, że w przyszłości będziemy lepszymi lekarzami.

Mateusz Maternia, student WUM

 

W ubiegły weekend (9-10 grudnia) uczestniczyliśmy w ostatnich już zajęciach fakultatywnych odbywających się w Warszawskim Hospicjum dla Dzieci w tym semestrze.
Tym razem zajęcia odbyły się w formie warsztatów, których celem była nauka komunikacji w relacji lekarz-pacjent z uwzględnieniem przekazywania trudnych informacji.

Każdy z nas miał okazję sprawdzić się w roli lekarza, przekazując pacjentowi, w możliwie profesjonalny i empatyczny sposób, niepomyślną diagnozę. Następnie wczuwaliśmy się w rolę pacjenta, mierząc się z otrzymaniem przykrych wiadomości.

Warsztaty wywołały niemałe emocje wśród uczestników. Po „odegraniu scenki” mieliśmy okazję podzielić się swoimi odczuciami i trudnościami, a także wysłuchać opinii i poprawek ekspertów, którymi byli lekarze i psycholodzy Hospicjum.

Zdecydowana większość studentów oceniła zajęcia jako wartościowe i przydatne, zwracając uwagę na fakt, iż na tak ważny temat, jakim jest komunikacja z pacjentem, jest poświęcone zaledwie kilka godzin zajęć w całym toku studiów.

Drugiego dnia zajęć, oprócz omówienia warsztatów, wysłuchaliśmy wykładu dr. Dangla na kolejny ważny i rzadko poruszany temat, jakim jest zespół wypalenia zawodowego. Jak się okazuje, zespół ten jest bardzo powszechny w zawodzie lekarskim. Oprócz źródeł tego problemu, mogliśmy dowiedzieć się jak należy z nim walczyć.

Uważam, że czas spędzony na zajęciach w ten weekend był bardzo dobrze wykorzystany. Myślę, że podobne warsztaty przydałyby się każdemu studentowi uczelni medycznej, jako że komunikacja z pacjentem jest nieodzownym i niełatwym elementem naszego przyszłego zawodu.

Jan Piotrowski, student WUM